Abdul Kabeer Travelogue Hyderabad

 

740 words too short 

too short 1000 words required. Writers name is missing in text file. 

Wrong file name 

No photo.

One foto showing ur presence at site 

Assigned by Sir Sohail Sangi 

By Abdul Kabeer

 

حيدرآباد کان اسڪردو جو سير 

 

ڪراچي ايڪسپريس ريل ۾ سفر حيدرآباد کان پنجاب جي سفر لاء رانو ۽ پنجاب جي اڳيان خيبر پختونخواه ۽ گلگت بلتستان تائين وياسين۔ سفر جي شروعات مغرب وقت حيدرآباد ريلوي اسٽيشن تان ٿي ۽ پوء ريل اچڻ مهل ڪراچي ايڪسپريس ريل ۾ چڙھياسين ۽ سفر لا روانا ٿياسين۔ ريل جو سفر منهنجي لاء پهريون سفر هو ريل جي اڪانامي ڪلاس بوگي ۾ ويٺاسين بوگي ماڻهن مان تمام ڀريل هئي۔ ايتري قدر جو هلڻ جي جگھ تي ماڻهو وڏي تعداد ۾ ويٺل هئا۔ هر ان مسافر کي ان جگھ تان گذرڻ سان دشواري پي ٿي۔ اپريل جي پڇاڙي واري ڏينهن جي گرمي زوردار هئي۔ 2018 جو هي سفر منهنجي لاء ڏکيو به رهيو ۽ گڏوگڏ مزيدار به رهيو۔ سفر حيدرآباد کان رائيونڊ اسٽيشن تائين هو۔ سفر سان گڏ روضو به هو۔ سفر ۾ ايندڙ مشڪلاتن کي برداشت ڪرڻ ڏکيو هو۔ ريل ۾ نوان ماڻهو ڏسي هڪ عجيب ڪيفيت جاڳي پئي ڇو ته خوف اهو هو ته اگر منهنجي ٿوري غيرموجودگي هئڻ سان سامان چوري ٿيڻ جو خدشو هو۔ رات جو سڄو پهر سفر ۾ گذريو, ويندي ڏينهن جي 11 بجي تائين۔ 11 بجي صبح رائيونڊ جي اسٽيشن تي پهتاسين ۽ آخر پوء اتي رائيونڊ مرڪز ۾ وياسين۔ 2 راتون اتي رهي شهر مانسيراه لا روانا ٿياسين۔ مانسيراه جي سفر جي شروعات رات 8 بجي لاهور شهر مان ٿي رات جي سفر دؤران راولپنڊي جي ويجهو هڪ هوٽل تي روضو سحر ڪيو ۽ فجر نماز پڙهي وري پنهنجي سفر لا مانسيراه شهر ڏانهن روانا ٿياسين, ڪجھ ڪلاڪن کانپوء مانسيراه صبح 7 بجي پهتاسين ۽ اتي پهچي مانسيراه مرڪز تي وياسين اتي هڪ رات جو آرام ڪري وري ٻي ڏينهن گلگت بلتستان ڏانهن روانا ٿياسين۔ صبح 8 بجي مانسيراه شهر جي بس اسٽاپ تان مني ڪوسٽر ۾ چڙهي روانون ٿياسين۔ مانسيراه کان گلگت بلتستان جو سفر 16 ڪلاڪن جو هو۔ جئين ئي مانسيراه کان نڪتاسين ته اڳيان خوبصورت منظر اچڻ شروع ٿيا ٿورو اڳيان فاصلي تي هڪ خوبصورت شهر آيو جنهن جو نالو بٽگرام هو۔ بٽگرام جا جابلو علائقا مڪمل مختلف قسمن جي وڻن سان ڀريل هئا۔ روڊ جبلن جي اوچائي تي هئا روڊ هي ٻنهي پاسن کان وڻن جو گهاٽو جنگل هو روڊ جي هڪ طرف وڏي کائي ۽ ٻي طرف جبلن جو سلسلو هو۔ هڪ عجيب قسم جو روڊ ڏسي دهشت ۾ پئجي ويس ڇو ته منهنجي زندگي جو اهو هڪ پهريون وڏو سفر هو۔۽ جبلن جون کايون روڊ جي دهشت هڪ الگ انداز جي هئي۔ جئين ئي اڳيان هلندا رهياسين ته اڳيان وري جبلن جو روپ بلڪل بدلجي ويو۔ ڇو ته شروع وارن جبلن تي وڻڪار هئي جام پوء  اڳيان هلي جبلن تي وڻڪاري بلڪل ختم ٿي چڪي هئي۔ ڪوهستان جا جبل بلڪل پٿريلا هئا ۽ ڪنهن به قسم جي وڻڪاري نه هئي۔ ٿورو وقت اڳيان هلي هڪ نئون علائقو ظاهر ٿيو جنهن جو نالو ”چلاس“ هو۔ چلاس ۾ مغرب جي نماز ادا ڪري ٿورو وقت آرام ڪري وري پنهنجي سفر ڏانهن روانا ٿياسين ۔  رات 10 بجي اسان گلگت بلتستان پهچي وياسين اتي پهچي ڪري هڪ مسجد ۾ رات گذاري۔ صبح 11 بجي اسان هڪ لوڪل وين ۾ چڙهياسين ۽ اسڪردو ڏانهن روانا ٿياسين۔ گلگت شهر ۽ اسڪردو جو مفاصلو 200 ڪلوميٽر هو پر جبلن جي اوچائي تي روڊ سوڙو ۽ پٿريلو هو تنهن ڪري سفر 10 ڪلاڪن جو هو۔ رات 10.30 بجي اسڪردو شهر پهتاسين ۽ اتي هڪ مسجد ۾ ويهي ڪري رات جي ماني کاڌي۔ 2 راتون 3 ڏينهن اسڪردو ۾ رهياسين ڇو ته وڏي سفر جي بيزاري هئي تنهن ڪري اسان کي اسڪردو ۾ ترسڻو پيو۔ اڳتي جي سفر لاء اسان کي ضلع گانچي جي شهر خپلو وڃڻو هو۔ شهر خپلو جو مفاصلو اسڪردو کان 103 ڪلوميٽر جي مفاصلي تي آهي۔ هڪ دفعو ٻيهر وري صبح جي وقت اسڪردو کان خپلون ڏانهن روانا اسڪردو کان نڪرندي ئي خوبصورت نظارا اکين جي اڳيان گذريا پي۔ سنڌو درياء جي ڪناري تان وين هلي رهي هئي, جون جو مهينو هو پر اتي تمام گھڻي سردي هئي۔ خپلو ۾ پهچي ڪري ٻي ڏينهن اسان پنهنجو دعوات جو ڪم شروع ڪيو۔ خپلون ۾ ڪجھ ڏينهن گذاري واپسي ۾ ”ديوسائي نيشنل پارڪ“ تي وياسين جيڪو اسڪردو کان 60 ڪلوميٽر ڏکڻ طرف هو۔ صبح 8 بجي اسڪردو کان ديوسائي لاء جيپ ۾ چڙهي روانا ٿياسين۔ جبلن جي اوچائي تي ديوسائي جو منظر تمام خوبصورت ۽ جھڙن جي وچ منجهان جيپ گذري رهي هئي اتي پهچي منجهند جي ماني کائي ڪجھ وقت آرام ڪري وري واپس اسڪردو آياسين۔

رات 9 بجي اسڪردو کان راولپنڊي روانا ٿياسين پوء راولپنڊي ۾ ڪجھ ڏينهن آرام ڪري واپس پنهنجي ڳوٺ ڏانهن روانا ٿياسين۔

Bilal Junejo Travelogue

 To be checked 

No photos. particularly showing ur presence on site

Bilal Junejo

2K20/MMC/15  

MA Previous

Travelogue

By Sir Sohail Sangi

 

 

      City of Gardens Lahore Travelogue

 

There are such a great recommendations of traveling, we should take advantage of all the travel opportunities we have, while in school and college.

When I was in college, I went to Lahore with my college friends and teachers. I loved every minute of the new experience. It really amazed me and my horizons. This was a pretty neat opportunity for me because it was my dream to go and visit Lahore City.

  

In the initial days of November, when everybody seemed unfamiliar with each other, the first Field Trip to Lahore City brought us all closer. It was an opportunity for me to interact with my professors and my batch- mates. Forgetting the assignments and class test discussions, everybody opened up in diverse ways. Some had their childhood stories to share, some had astonishing collections of music, some were willing to show their talents, while others chose to take a nap on the way. There was something new about my first travel with my batch- mates and one of my favourite professors, Sir khurram  and Sir Minhal.

 After reaching the destination it started raining and nobody cared about getting drenched. For me , travel is the biggest thing, it brings me closer to people, we all batch-mates were sharing food and listening to ghost stories and dancing together. We went and visited so many beautiful places there like: Lahore Fort, Badshahi Mosque, Minar e Pakistan, Lahore Museum and so many local places and parks there. We firstly went Lahore fort , I reached there , I totally became puzzle and amazed. The time was that when my dream came true , it was very beautiful place to visit and to feel that old Era there. As I like history so much, so I also like to visit historical places a lot.

During the beautiful journey of Lahore , everyone opened up about their dreams and passions and also a lot misperceptions. 

After this , We went Minar e Pakistan , half of the day we spent there , it was so much beautiful to see Minar e Pakistan and visit it. It was my first time to see Minar e Pakistan so closely.

As Lahore exerts a strong cultural Influence over Pakistan, so we also did shopping there and went to many cultural shops over there.

Lahore is also very famous for food, so we all enjoyed so many famous food in Lahore like: Chicken Lahore and Dal  gosht is the most famous food of lahore.

Our professors told us about the famous restaurant of Lahore called “Haveli Restaurant”. This Haveli Restaurant is the top floor Pakistani restaurant in a hotel offering traditional, upmarket fare and scenic views .So we all were very much excited to go and enjoy that food in Haveli. I Forced my class teacher to visit that one also , finally we all decided to go there for dinner. When we reached at Haveli Restaurant, the highlight of our visit to Haveli was a spectacular view of the Badshahi Mosque and Surrounding areas. We all had Chicken Handi , Malai Boti , Paratha and Soft Drinks. I personally enjoyed that food so much it was very delicious and yummy.

 

Then after that we visited the Oldest and most Famous Zoo of Lahore called "Lahore Zoo"

When we reached there our teachers bought tickets for all of us from the ticket counter after that we entered from the main gate of the Lahore Zoo our teachers started to tell us the history of this oldest Zoo of Pakistan. It was established in 1872 and is one of the biggest Zoo of Pakistan. It is currently managed by the Forest Wildlife and Fisheries Department Government of Pakistan, we saw so many animals there like Elephants, Crocodile, Lion, Zebra, Horses, Tigers, Deer’s, Parrots, Monkeys and many other animals were also kept in that Zoo. Our teachers told us that this Zoo has a collection of about 378 animals of 135 species. Lahore Zoo is considered to be fourth oldest zoo in the world.

As we all know that Lahore city is very my famous about cultural things, so we also visited so many markets over there , there were so many shops of cultural outfits and cultural bags . I' ve never seen many so many beautiful and colorful fabrics  at one place or at one market. We became so much tired after buying so many things then we had the cheapest and most delicious street food I ever tried.

I noticed one every important thing while travelling around Lahore: people adore taking pictures. They would stop me on the streets and ask me to take pictures of them. But man would never ever ask me to take picture with him, then I started to take pictures too in different places.

 

After spending two days in Lahore and enjoying delicious food we came to know that this saying was true and it also touched my heart "Jis Lahore Nai Dekhya O Jamyai Nai" (One who has not seen Lahore has not been born)

 

After 2 days we started packing our bags and checked out from Pakeeza One Hotel we left for our sweet home Hyderabad, we all were tired due to continuous traveling and roaming around the streets of Lahore. Then we reached Hyderabad and had dinner at Hyderabad Darbar and took a cup of Tea and went to our sweet homes. It was a memorable trip which i will never ever forget in my entire life.

 

We should do travel for Growth and independence.  While away from home and the ease for the regular support system, students have opportunities to see what they are capable of accomplishing by themselves. Travelling allows us to develop ourselves in ways that cannot be achieved without stepping outside of their comfort zone.

 

Shumaila Rind Travelogue

635 words. too short . 1000 plus required. Photos be with caption

to be checked  

سفر نامو

 شمائلا رند

ايم اي پريويئس

رول نمبر 56

منهنجو سفرٽنڊو محمد خان کان  جهرڪ شهر جي طرف,

مون جڏهن جهرڪ شهر جي طرف سفر ڪيو ته اهو ڏينهن ڇنڇر جو هو  ۽ صبح جو  وقت 10:00وڳي اسان جهرڪ جي طرف وياسين  پهرين ته اسان پنهنجي مائٽن جي گهر وياسين ته انهن مونکي ٻڌايو ته

پاڪستان جي بانيءَ قائداعظم محمد علي جناح جو گهر به هتي آھي  ته مون قائد اعظم محمد علي جناح جي پراڻي گهر کي ڏسڻ جي خواهش ڪئي ۽ سندس هتي جي زندگي بابت ڄاڻ حاصل ڪرڻ چاهيم ته ڪزن سان گڏ نڪري پيس, جڏهن آئون اتي وئيس ته مونکي ان جو گهر  ڏيکاريو  ته تمام بهتر ٺھيل هو ۽  تمام گهڻو  سٺو لڳو   ۽ جڏهن مونکي  منهنجي ڪزن  ٻڌايو ته قائدا عظم محمد علي جناح  جو  جنم به جناح پونجا جي گهر ۾ هن ئي شهر ۾ 1876ع ۾ ٿيو هو، ان وقت جهرڪ شهر ڪراچي ضلعي ۾ شامل هو. پراڻن درسي ڪتابن موجب قائداعظم پرائمري تعليم جهرڪن ۾ ئي حاصل ڪئي هئي

٠

ڪنهن کي  به اها خبر نه هئي ته قائداعظم هڪ ڏينهن ڪنهن ملڪ جو باني ٿيندو ,هن وڪالت جي اعلي تعليم انگلينڊ ۾ حاصل ڪئي واپس اچي وڪالت سان گڏ سياست ۾ حصو ورتس جنهن جي ذريعي  مسلم ليگ جوڙي  جيڪا انگريزن کي انهي ڳاله تي راضي ڪيو ته جتي مسلمانن جي اڪثريت آهي اتي الڳ ملڪ ٺاهيو وڃي اهو خواب علامه اقبال ڏٺو جنهن کي قائداعظم مڪمل ڪري مسلمانن جي لاء هل الڳ ملڪ پاڪستان ٺاهيو جتي اسان آزادي سان رهون ٿا ۽ عبادتون ڪيون ٿا ,اها جدوجهد انهي قائداعظم جي محنت جو ميوو آهي جيڪو هن ننڍي شهر ۾ جنم وٺي هڪ ملڪ انگريزن کان آزاد ڪرايو ,جتي اسان اڄ آزادي جي زندگي گذاريون ٿا ,هن شهر جي ڳاله ڪيون ته ا ڄ ڏينهن تائين جهرڪا ذات جا ماڻهو جهرڪ شهر جي اتر طرف ميل کن پنڌ تي ۽ ڪي درياء جي ٻيءَ ڀر ٻن ميلن جي مفاصلي تي رهن ٿا. انگريزن جي اوائلي دور ۾ جهرڪ شهر کي خاص اهميت ملي، هيءُ شهر انهيءَ وقت جهرڪ ڊويزن جي گاديءَ جو هنڌ هو، پر جيئن جيئن هن شهر مان هٿ ڪڍندا ويا، تيئن تيئن شهر جهرڪ کي به وساريندا ويا، ڊويزن مان گهٽائي کيس محالڪاري ڪيائون، جنهن جي آفيس هن وقت هاڻوڪي اسپتال جي ڀرسان اتر طرف هڪ دڙي ڀٽ جي صورت ۾ موجود آهي. ان بعد هي شهر تپي جي حيثيت ۾، تعلقي ڪوٽڙيءَ سان ملايو ويو. جهرڪ اڄ به هڪ تپو آهي. جهرڪ شهر هن وقت تعلقي ٺٽي ۾ آهي.

ان کان پو۽ اسان ڪينجهر وياسين اتي جي باري ۾ مونکي ٻڌايو  ويو ته ھتي زياده ماڻھو گرمي جي موسم ۾ ايندا آهن  پر آئون ته سياري جي موسم  ۾ ويس ته اتي ماڻهون ته نه هئا پر مونکي سٺو لڳو اتي وڃڻ سان مونکي ڪجه معلومات ملي ته هتي نوري ڄام تماچي جي هڪ درگاه آهي ان جي باري ۾ ٻڌايو ته

روايتن موجب ڄام تماچي فراغت واري وقت ۾ شيل شڪار به ڪندو هو. اهڙي ئي هڪ موقعي تي هن ڪينجهر ڍنڍ تي نوري مهاڻي ڏٺي، اُن جي حسن تي موهت ٿيو، پوءِ اُن سان شادي ڪيائين.  ان وقت مونکي سنڌ جي مشھور شاعر جي هڪ شاعري ياد آئي جيڪا آئون پيش ڪريان ٿي

شاهه عبداللطيف ڀٽائيءَ چيو

ٿِئا تماچي ڄامِ سين، مهاڻا محروم،

ننڍِي وڏِي گندريءَ، مٿي ماڙِي ڌومَ،

جي ڪينجهر، جي روم، سي سڀ اِنعامي ٿِئا.

ڪينجهر ڍنڍ جي ڀرسان ڄام تماچيءَ جي ماڙيءَ جا آثار موجود آهن. ڄام تماچي صلح پسند ۽ عوام دوست حاڪم هو. هن ڪينجهر جي مهاڻن کي وڏا انعام اڪرام ڏنا ۽ مٿانئن محصول معاف ڪيو. 1392ع ۾ آزاد ۽ خوشحال سنڌ واري دور ۾ وفات ڪئي. بعد ۾ سندس پٽ ڄام صلاح الدين سنڌ جو نئون سلطان بڻيو.

مونکي تمام گهڻي معلومات ملي ۽ سٺيون جاڳايون ڏسڻ جو موقعو مليو ۽  بھتر لڳو مونکي جهرڪ  وڃي  ۽ ان کان پو۽ آئون پنهنجي شهر ٽنڊو محمد خان شام جو واپس موٽي آيس

Aisha Muhammad Aslam Travelogue of Karacchi

File name is wrong

Do not insert photo in text file 

Next time such emails will not be replied and assignment will not be considered 

Observe para

To be checked 

Assigned by Sir Sohail Sangi

 عائشہ    محمد اسلم 

کلاس : ایم اے (پریویس) 

رول نمبر : 2K20/MMC/9

اسائنڈ بائے:سہیل سانگی 

 سفر نامہ 

اس دورِ زندگی میں میر اایک سفر گزرا سفر حیدر آباد سے کراچی بہت اچھا رہا۔ جس میں بہت کچھ دیکھا میں گھر سے نکلی تو میرا گزر کچھ گلیوں سے ہوا ان گلیوں میں چھوٹے چھوٹے بچے کھیلتے کودتے دیکھے لیکن ان بچوں میں ہی سے میں نے کچھ پریشان حال بچے دیکھے کہ وہ کپڑوں سے بھی خالی تھے پھر میں آگے چلی گئی تو میں (ٹرین) میں سفر کرنا تھا جس ٹرین کو صبح 8بجے آنا تھا۔ وہ تین گھنٹے لیٹ ہو گئی پھر میں کیا کرتی میں وہیں اسٹیشن پر رکی اور وہاں کے کچھ مسافروں سے بات ہوئی تو کوئی پنجاب، تو کوئی لاہور، تو کوئی راولپنڈی جا رہا تھا تو وہاں کے ایک مسافر نے اپنی زندگی کے کچھ پہلو بتائے جس میں سے ایک پہلو ایسا تھا کہ اس نے اپنی پریشانی سے گزرے ہوئے وقت کو میرے سامنے رکھا جس میں بہت مشکل سے پیٹ پالتا، محنت و مشقت کر کے بڑا آدمی بنا اور اتنی محنت کی اور ترقی ملتے ملتے ہی اب آج میرے پاس شہرت بھی ہے اور دولت بھی ہے۔ اس اوپر والے کا شکر اتنا ہے کیسے ماں کی گود سے لیکر اپنے 15سال کی عمر تک میرا وقت پریشانی میں گزرا پھر میں نے آتے ہی محنت کی اور آج اللہ کے فضل و کرم سے سب کچھ میرے پاس ہے۔ اس کی بات میں نے بغور سنی پھر ہماری آپس میں گفتگو یہاں ختم ہوئی کہ ابھی کچھ دیر تھی تو ہم کیفے چلے گئے وہاں ہم نے چائے پی اور اچھا وقت گزار کر ٹرین کیلئے روانہ ہوئے ٹرین آئی تو میں ٹرین میں چڑھی اور سیٹ دیکھ کر بیٹھ گیاپھر کچھ سفر ایسی خاموشی کے ساتھ طے کیا کچھ سفر ہی طے ہوا تھا کہ مجھے بھوک لگی پھر میں نے اپنا لنچ باکس نکالا اور کھانا شروع کر دیا۔ لنچ باکس رکھا اور چپ بیٹھ کر سفر کیا تو میں نے سبز ہرے باغات دیکھے وہاں مالی کھیتی باڑی کرتے دیکھے کچھ دوری پر بہت بڑا گہرا سمندر نظر آیا جس میں پانی کی لہر سمندر میں ایک پانی کا بھورا آؤ بھرتے دیکھا جس سے میں کچھ وقت کیلئے سہم سی گئی اور کافی سوالات ذہن میں آئے۔ یوں ہی سوچتے سوچتے میرا سفر پورا ہوا تو میں مین اسٹاپ سہراب بورڈپر اترا اور وہاں سے گاڑی میں بیٹھ کر کراچی سی ویو پر آگئی۔ سی ویو آنے کے بعد میں نے سکون کا سانس لیا اور ریت پر بیٹھ کر پانی پیا پھر اپنے ارد گرد چاروں طرف دیکھا ایک سکون والی جگہ دیکھ کر وہاں ساحل سمندر کے کنارے بیٹھا اور وہاں کے ٹھنڈے پانی میں کچھ وقت سوئمنگ کی۔ پھر ریت پر بہت کچھ لکھا اور ریت سے گھر بنایا۔ سی ویو پرجا کر وہاں پانی کا شور ساحل پر ٹکراتی لہریں دیکھ کر اپنے آپ کو بہت پر سکون محسوس کیا۔ سی ویو کے پانی کو دیکھ کر میری پریشانی کچھ وقت کے لئے دور ہو گئی۔ جس سے میں نے خود کو ہر غم سے آزاد پایا۔ یہاں تک کا میرا سفر بہت اچھا رہا۔ مجھے سمندری لہریں دیکھ کے معلوم ہوا کہ زندگی کے کسی مقام پر ساحل سمندر اور پانی کی سیر وتفریح انسانی زندگی میں ضرور ہونی چاہئے جس سے ہمارا ذہن ہر قسم کے غم سے آزاد ہو جاتا ہے یوں تو میں نے سی ویو میں سہراب بورڈ سے سی ویو تک کا سفر طے کیا جو بہت خوش گوار اور پر سکون رہا۔ سی ویو سے میں گھر کو ہولی مین اسٹاپ پر آکر حیدر آباد کی گاڑی میں بیٹھ گیا۔ چند منٹ بعد گاڑی اپنے راستے روانہ ہوئی اسی دوران اس سفر کے وقت میں نے کچھ دیر نیند کی پھر خود کو انٹر ٹین کرنے کیلئے اپنے فون میں گانے سنے۔ گاڑی تھوڑا ہی آگے چلی تھی کہ اچانک میری نظر ایک کچی آبادی پر پڑی جہاں لوگ جھونپڑی میں زندگی گزار رہے تھے۔ اس منظر کو دیکھ کر میں نے ان کیلئے اوراپنے لئے دعا کی (کہ اللہ تعالیٰ اپنے امان میں رکھے اور ہر پریشانی دور کرے) میری دعا ختم ہی ہوئی تھی کہ حیدر آباد آگیا گاڑی سے اتر کر میں گھر کو ہو لیا۔ سفر کے دوران بہت کچھ سیکھا، حسین نظارے جو دیکھے اور پریشان کن نظارے بھی دیکھے تھے اسی پر میں نے کچھ لکھا اور ڈا کیو منٹری بنانے دوبارہ گئی۔ یہ میری زندگی میں سیکھنے اور سکھانے کا عمل بہت اچھا رہا۔ اسی کراچی سی ویو پر میں نے ایک آرٹیکل لکھا ہے جس آرٹیکل میں بہت دلچسپ باتیں بتائیں۔ پھر دو دن کے بعد میرا سیر و تفریح کا دل کیا۔ٹرین کے سفر کے دوران جس شخص سے میری ملاقات ہوئی تھی وہ حیدر آباد تشریف لائے ان سے مل کر ان کا اور میرا پھر گھومنے کا دل کیا تو ہم دونوں چڑیا گھر کی سیر و تفریح کیلئے گھر سے نکل گئے۔ اپنی گاڑی پر ہم دونوں نے سفر کیا اور چڑیا گھر آگئے اندر داخل ہونے کیلئے دو ٹکٹ لئے اندر گئے تو لوگوں کی چہل پہل دیکھی وہاں پر مختلف قسم کے جانور اور پرندے دیکھے وہاں ایک پنجرے میں کئی شیر تھے۔ جنگلے والے میدان میں لمبا سا زرافہ گھوم رہا تھا اور میدان میں بہت سارے ہرن اور ان کے بچے بھاگ رہے تھے دونوں نے ساتھ ہی بندر کا تماشہ دیکھا وہ بندر بھی بہت شرارتیں کر رہا تھا۔ ساتھ ہی ہم نے سیلفی لیں اور وہیں پاس میں گول گپے والا تھا اس سے ہم نے گول گپے لے کر کھائے اور ہاتھی کی سواری کی پھر واپسی پر ہم نے زیبرا، چیتا اور لومڑیاں بھی دیکھیں تمام پنجرے کے جانور دیکھنے کے بعد ہم گھر کو چل دیئے۔ ہم دونوں وہاں کی سیر کر کے بہت خوش ہوئے۔ 

Abdul Waheed Travelogue - Koh Marree

 To be checked 

Travelogue - Abdul Waheed 

Assigned by Sir Sohail Sangi

ڪوھ مري جو سفر ۽ سرد موسم

 

شھر اقتدار اسلام آباد کان 33ڪلوميٽر پري ھڪ قدرتي حسن جو شاھڪار جنھن کي ڏسڻ سان ئي ھڪ جان ۾ جان پئجي وـڃي جيتوڻيڪ ڪوھ مري جو شمار پاڪستان جي سڀ کان خوبصورت ترين  علائقي طور  ٿئي ٿو پر ھن علائقي جوشمار  سياحتي حساب سان به  دنيا جي قدرتي خوبصورتي واري علائقي طور به  ٿئي ٿو ھتان جي سرد موسم جيڪا سردين ۾ منفي 2 ڊگري تي بيھي ٿي جيڪا پاڻي کي به  برف ۾ تبديل ڪرڻ لاء ڪافي ھوندي آھي دنيا جي نالي وارن انجنئرس جا  تعميراتي ڪارناما ته  پنھنجو شاھڪار پيش ڪندا آھن پر قدرتي خوبصورتي جو ڪو مثال موجود نه آھي جنھن سان ھن خدا جي قدرتي حسن  کي بيان ڪري سگھجي ھڪ طرف بلند او بالا جبلن جو قطارون ته  وري انھن جو قدرتي ساوڪ سان لڪيل جبلن جو جسم ڄڻ مڪمل لباس جو ڏيک ڏيندڙ آھي

: انھن سر سبز جبلن مان وھندڙ پاڻي جا چشما قدرتي خوبصورتي جي ڄڻ ساراھ پيا ڪن الله  جي قدرت سان جبلن مان نڪرندڙ اھو پاڻي ڄڻ منرل وآٽر جي پاڻي کان به  ڪئي دفعا وڌيڪ صاف ۽ شفاف ھوندو آھي ۽ سندن ان پاڻي ۾ ھٿ وجهي  لطف وٺڻ لاء دل چوندي آھي ته  سندن چپن سان ان پاڻي جي چسڪي وٺجي خاص طور تي سردين جي موسم ۾ اتي ٿيندڙ برف باري سڄي زمين روڊ رستن ۽ جبلن کي پنهنجي آغوش ۾ ڪري ٿي ڇڏي اھيو منظر ڏسندڙن لاء  تمام من موھيندڙ ھوندو آھي

: منفي 2 ڊگري جي سرد موسم ۽ برف باري جي ڪري ماڻھون چانھ جو ڪوپ به   پنھنجي  ھٿ ۾ نٿو پڪڙي سگھي تنھنڪري پنھنجي ھٿن کي پھرين باھ تي سيڪي پوء ماڻھون چانھ جو ڪوپ پڪڙي  مري يقينن ڪنھن جنت نظير وادي کان بلڪل به  گھٽ نه آهي  ھتي ھر سال اندورني ۽ بيروني ملڪ مان سياحن جي تمام وڏي تعداد ھتان جو رخ ڪندي آھي مري اندر توھان کي اعلي ۽ شاندار قسم جا ھوٽل به  رھائش لاء ملي ويندا جن جو 3 ڏينھن جو ڪرائو تقريبن 10 کان 12 ھزار رپين تائين ھوندو آھي پر ڪجھ ھوٽل نارمل ريٽ تي به  دستياب ھوندا آھن ته  جيئين ھتي ايندڙ سياح پنھنجي سگھ آھر رھي ۽ گھمي ڦري سگھن مري ۾ چانھ  ڪجهه مھانگي ضرور آھي جيئن توھان  کي ھتي ڪشميري چانھ 70 روپيا ۽ عام کير واري چانھ 60  روپين تائين ملي سگھي ٿي

: مري جي آس پاس جا علائقا به  خوبصورتي جو شاھڪار رکن ٿا مال روڊ مري جي نالي سان مشھور علائقو جيڪو ڏينھن ھجي يا رات پر تقريبن چوويھ ڪلاڪ ھڪ ميلي جو ڏيک ڏيندو آھي ائين کڻي چئجي ته مال روڊ مري جيڪو ھر وقت سياحن جي گھما گھمي سبب مصروف رھي ٿو مال روڊ مري کان توھان کي اس پاس جي علائقن ۾ ونڃڻ لاء به  ٽيڪسي ڪار ملي ويندي آھي جنھن ۾ آساني سان آس پاس جي علائقن جي خوبصورتي به  ڏسي سگھجي ٿي مري جي آس پاس  ڪجھ منٽن جي مصافحت تي موجود ڪشمير پوائنٽ وارو علائقو به  قدرتي حسن جو نظارو پيش ڪري ٿو ۽ ٻئي طرف پنڊي پوائنٽ جي نالي سان منصوب ھڪ پبلڪ پليس پڻ آھي جيڪا مال روڊ مري کان 15  منٽن جي پيدل مصافحت تي موجود آھي جيڪو پڻ ھڪ قدرتي حسن جو شاھڪار رکي ٿي جنھن ۾ توھان کي گھمڻ لاء توھان کي بجلي جي مدد سان تارن جي ذريعي ھلندڙ  ھڪ ڪرسي ب ملندي جنھن ۾ 2 ماڻھون ويھي ڪري ماڻهون ان علائقي جو فزائي منظر به  ڏسي سگھن ٿا اھا چيئر لفٽ جيڪا 600 روپيا في ماڻھون جي حساب سان توھان کي پـنڊي پوائنٽ کان ويندي ڪشمير پوائنٽ جو علائقو ڏيکاريندي آھي

: پنڊي پوائنٽ ايتري ته  بلند آھي جو توھان چيئر لفٽ ۾ ويھي ڪري اسلام آ باد ۽ راولپنڊي جو فزائي منظر به  ڏسي سگھو ٿا ان کان علاوه  پطرياطا نالي سان ھڪ ٻيو علائقو جنھن کي نيو مري به  سڏيو ويندو آھي ھن وقت تمام گھڻو مشھور آھي جيڪو مري کان صرف پندرھن ڪلوميٽر جي فاصلي تي آھي ملڪي ۽ غير ملڪي سياحن جي تمام وڏي تعداد پڻ ھن علائقي جو رخ ڪندي آھي جنھن ۾ ڪيبل ڪار سسٽم به  آھي جنھن سان پڻ سياح اتان جو فزائي منظر ڏسي سگھن ٿا  بلڪل اھڙي طرح "ايوبيا''  "نٿيا گلي"گھورا گلي"ڀربان" به  تمام خوبصورت ۽ من کي موھيندڙ قدرتي حسن رکن ٿا

: سياحن کي ھڪ ڳالھ جو خيال ضرور رکڻ گھرجي ته   سيا ري  جي موسم ۾ ڪوھ مري ۾ تمام گھڻي سردي ھوندي آھي جنھن سبب انھن کي گھرجي ته ھو اھڙي قسم جي ڪپڙن کي پاڻ سان گڏ رکن  ت جيئن منفي 2 ڊگري جي سردي کي منھن ڏئي سگھجي ۽ اگر توھان ھن علائقي جو سفر پنھنجي گاڏي تي ڪيو ٿا ته پوء گاڏي ھلائڻ وقت احتياط کان ڪم وٺڻ جي ضرورت پوندي ھتان جا روڊ رستا بلند جبلن جي ھنج ۾ ھوڻ ڪري ٿورا دشوار ٿي سگھن ٿا ۽ ھن قدرتي حسن جي شاھڪار جو سفر جون ۽ جولاء جي مھينن ۾ به ڪري سگھجي ٿو ڇو ته  ان ڏينھن ۾ به ھن علائقي جو موسم دل کي سڪون ڏيندڙ ۽ دلفريب ھوندو آھي

عبدالوحيد ايم اي پريويس رول نمبر 6

 

Sarmad Hussain Mangi Travelogue

 

Sarmad Hussain Mangi

M.A Previous    2k20/MMC/52

Travelogue Assignment

 

 

                A trip to the Bado Jabal

Travelling is a part of life and everyone loves travelling and I'm also a fond of travelling, after every three to four months I along with my friends go to explore new places.

it's been 4 months we hadn't been anywhere so I ask my friends to go somewhere so we all were thinking to go anywhere, everyone suggested places but one of my friends suggested that as our friend Sain Hubdar Ali Shah has invited us to visit his village named Jhangara, which is in Taluka Sehwan and Bado Jabal is also near to the village so we should go there in this way we will visit the village as well as Bado Jabal.

So, we decided that we will go by tomorrow, so next day on the 3rd August 2020, we got ready and all friends got together and we were 15 friends in 3 cars so we departed Larkana at 9 O'clock.

When we reached Dadu so we took stop at the Bhitai hotel and ordered tea and waited for the friends who were coming from Nawab shah so when they reached Dadu so along with them we started our journey to the Bado Jabal.

As we reached at Sehwan so firstly we went to the tomb of the Lal Shahbaz Qalandar and after that we left and went Jhangara village and reached there at 2 PM at the rest house of my beloved friend Sain Hubdar Ali Shah then we had breakfast and took some rest over there.

After taking tea we went to the Bado Jabal, as it is on the elevation of 3000 km so it took 2 to 3 hours to reach there, because it wasn't too far but the roads were in very poor condition, before leaving for Bado Jabal we already had taken all the stuff along with us such as, quilts, pillows, portable lights, water, raw chicken and vegetables and all the things those can be used because we were told by someone that there is too much cold and there is no restaurant or any rest house so you will have to prepare everything by yourself and when we were on the way car's tyre got burst but thanks to God we had another tyre and all the stuff along with ourselves because there wasn't any mechanic.

As we were moving high the temperature was decreasing and we turned off the Ac. so finally we reached there and we saw that there were some huts in which people live but there wasn't any facility no gas, no electricity, no water, there wasn't even any shop, there was hospital and rest house those were under construction since the period of time and no one was there to finish it.

However, it was summer but there was extremely cold on the mountain so we lit the fire to maintain our body temperature and connected the portable lights to the battery of car and we started to prepare food and divided the work someone was cutting vegetables, someone was washing chicken so finally we cooked Pulao and BBQ and the people who live there they sent meal to us but it was too hard that we didn't like it because it was difficult to even chew but those people were used to of it and they were calling it ''Jabal ji Mani'' I think that is why it was hard like mountain, so we enjoyed our delicious meal prepared by us and started to have fun, we played ludo game, card game, we performed dance and sung songs whole the night we did fun and enjoyed a lot. Oh, what a magical and melodious night it was, that will remain forever in our memories.

Before dawn we woke up and started to wander on the mountain, it was totally an attractive place for the nature lovers what pleasant weather and beautiful surroundings were, we saw the sunrise and it was the beautiful scenario and we took photos and captured the beauty in our mobile phones then we saw the herd of the goats and the shepherd was so kind and hospitable he gave us milk of goat and we prepared tea from it, it was first experience to drink tea of milk of goat but I liked it but few of us didn't like it.

At 8 AM we though that now we should leave and took all the stuff in our cars and without starting cars we drove the cars and slowly we managed to reach down within 1.5 or 2 hours and reached at the rest house and everyone was tired as hell so where ever they could find a place they slept and I also took some rest.

When we got up Sain Hubdar Ali Shah Served delicious brain fry, curry of Arhi bird and tea in breakfast.

After that we left for our homes, the friends who had come from Nawab shah they went there and we left for Larkana, as we all were tired in spite of that I drove a car where as my friends were sleeping, when we reached Larkana I dropped everyone at their doorstep and finally reached at my home and as I reached, I went for sleep because I was too much tired.

So, it was the memorable and amazing journey of mine I enjoyed a lot with the company of my friends, it was the beautiful as well as peaceful place.

I would suggest everyone to go there and have experience of it but mind it whenever you go there don't forget to take all the stuff including food, water, quilts, pillows, first aid box, tires and all the stuff along with yourself because you won't find anything there.

It was the amazing place and can be an amazing tourist point but just because of lack of facilities people avoid to go there so here government should take some serious steps and should provide facilities and should fix the roads that everybody can visit such a beautiful place and can make a beautiful memory over there.

 

Travelogue Bilal Mustafa Travelogue Rani Kot

 To be checked 

Pix showing ur presence there required 

No proper paragraphing 

Travelogue Rani Kot by Bilal Mustafa

Practical work Under supervision of Sir Sohail Sangi

”رني ڪوٽ ڏانهن پنڌ“ (ٽريلاگ)

 

بلال مُصطفيٰ ٻگهيو، ايم اي پريوس، رول نمبر سورنهن (16)

 

مُونکي رني ڪوٽ گهمڻ جو دلي شوق هيو توڙي جو ننڍي هوندي کان ڪتابن ۾ رني ڪوٽ ڏٺو هيو ان کان علاوه اهو به پڙھيو هيو ته چين جي عظيم ديوار کانپوءِ رني ڪوٽ  کي سنڌ جي عظيم ديوار طور ڏيھ توڙي پرڏيھ ۾ تمام گهڻي پذيرائي ملي آھي. جتي پھچڻ شرط ئي سچ ته سڄي ڏينهن جي مسافريءَ جو ٿڪ ئي لهي ويو ڇاڪاڻ ته رني ڪوٽ کي زندگيءَ ۾ پهريون ڀيرو ڏسڻ جي ڳالھ ئي ٽين هئي. جتي گذاريل پرڪيف لمحن جون روح رهاڻيون ڄڻ ته سموري زندگيءَ جو سهارو ٿي پيون آهن. جن جي سهاري باقي زندگي به ڄڻ ته بي مقصد نه لڳي رهي آهي. هونئن به مون کي پنهنجي زندگيءَ سان بي انتها پيار آهي ۽ آئون هر ايندڙ لمحي کي رب پاڪ طرفان موڪليل هڪ سهڻو تحفو سمجهان ٿو ۽ چاهيان ٿو ته مالڪ سائين جي هن حسين تحفي کي انسانيت جي خدمت ڪندي، غريبن مسڪينن جي مدد ڪندي، پنهنجن توڙي اوپرن سان نينهن نڀائيندي، وڏن جي عزت ڪندي، ننڍڙن سان شفقت سان هلندي ۽ والدين جي هر سڏ ۾ سڏ ڏئي گذاريان. جيڪو هن جهان ۾ رهندڙ هر ماڻھو جو اولين ڪم هجڻ گهرجي.

 

سيپٽمبر جو مهينو هو جنهن ڪري ايڏي سردي ڪا نه هئي ۽ سج صُبح ساڻ نروار ٿيندي حيدرآباد شهر کي پنهجي روشني سان روشن ڪري رهيو هيو، آئون به معمول مطابق سينگارجي تيار ٿيس ته موبائيل جي گهنٽي وڄڻ لڳي جيئن ئي هيلو ڪيم ته ڪنن تي منهنجي گهاٽي يار آفتاب جو آواز پيو جيڪو چئي رهيو هيو ته جلدي علي پيليس وٽ پهچ اسين تنهنجو انتظار ڪري رهيا آهيون، فون بند ڪندي تڙ تڪڙ ۾ گهڙي ئي ڪا نه گذري جو آئون سهڪندو سهڪندو اچي سندس ٻڌايل جڳھ تي پهتس ۽ ڪار ۾ ويٺس. قاسم آباد جا رستا منجهند ۽ رات جي وقت ته تمام گهڻا مصروف ملندا آهن پر صبح سوير روڊن ۽ رستن تي سانت لڳي پئي هئي.  گاڏي تيز هلندي ڪافي اڳتي نڪري چڪي هئي. تيز هلڻ وقت ڪٿي ڪٿي ڪيترن ئي ماڻھن تي نظر پئجي رهي هئي جن مان چند ريڙھين تي سبزيون کپائي رهيا هئا، ڪي فروٽ وڪڻي رهيا هئا، ڪي موٽرن ۾ چڙهي پنهنجي خاندان سان آچر جي ڏينهن کي خوشگوار بڻائڻ لاءِ مختلف تفريحي جڳهن ڏانهن ويندي نظر آيا، ڪٿي وري روزاني ڏهاڙي تي ڪمائڻ وارا مزدور جو ميڙ نظرن اڳيان پئي گذريو جيڪي روزي نه ملڻ ڪارڻ پريشان پئي لڳا. ايتري ۾ اسان جي موٽر گلستانِ سجاد، هونڊا پيليس، ڪراچي موري کان گذرندي اچي سنڌو درياھ جي وهندڙ سير مٿان ٺهيل خوبصورت پل جيڪا سموري ملڪ اندر المنظر نالي سان سڃاتي وڃي ٿي ان تي اچي پهتي جتي سنڌو اندر کاٻي طرف کان ڪجھ مهاڻا ٻيڙين وسيلي سندن گذرسفر لاءِ مڇيون ماري رهيا هئا. ملاحن ٻيڙيون پاڻ پئي هلايون. اسين کين ڏسندي ڏسندي وڌي رهيا هئاسين. صبح ساجهر جو وقت هو ۽ المنظر جا روح کي راحت بخشيندڙ منظر سچ ته اسان جي سفر کي ويتر پرسڪون ڪري رهيا هئا سي سڀ اڄ به دل ۾ سانڊيل آهن. سنڌو ڪناري لڳ بچاءَ بند تي لڳل خوبصورت وڻن تي ويٺل پکي سهڻا سهڻا ٻول ٻولي رهيا هئا.

 

المنظر کان گذرندي اسان جي موٽر تيز رفتار سان ڄامشوري شهر طرف وڌي رهي هئي. ڄامشورو جنهن کي علم جي شھر طور سڄي پاڪستان ۾ ھڪ اهم حيثيت حاصل آهي. جتي ٽي وڏا علمي درسگاھ آهن جن منجھ سنڌ جا هزارين شاگرد تعليم جهڙي عظيم زيور سان ملامال ٿي رهيا آهن ۽ سندن روشن مستقبل لاءِ ڏينهن رات هڪ ڪري محنتون ڪن پيا. ڄامشورو شهر مان ٿيندي گاڏي اچي انڊس هاءِ تي چڙھي. سفر دوران منهنجن ٻن ساٿين آفتاب ۽ محمد علي سان مختلف موضوعن تي ڪچھري به جاري ساري هئي گڏوگڏ سفر کي يادگار بڻائيندي کل ڀوڳ به ڪري رهيا هئاسين ته اوچتو اسان واري گاڏي جي ڊرائيور سگريٽ پيئڻ شروع ڪيو. اسان ٽئي ته هئاسين صوفي مڙس سو مڙئي ٿوري ڪاوڙ آئي پر هاڻي جيڪڏهن ڪيون پيا اظھار ته ٿئي پيو ڊرائيور ناراض سو اسان کي مجبورن برداشت ڪرڻو پيو هونئن به برادشت ڪرڻ ۽ خاموش رهڻ بهتر عمل هوندو آهي. اسان جي سماج ۾ شروع کان وٺ هڪ وڏو الميو رهيو آهي ته سگريٽ پيئندڙ ۽ يا وري ڪو ٻيو نشو ڪندڙ ڪنهن ٻئي جو خيال ئي ناهن ڪندا. جنهن مان پنهنجي معاشري منجھ رواداري ۽ سهپ تمام گهٽ نظر اچي پئي. اسان جي ملڪ اندر هر ٽين کان چوٿون ماڻھو ڪنهن نه ڪنهن نشي جو شڪار رهي ٿو جنهن سان ڪيترين ئي بيمارين ٿيڻ جو خدشو آهي. اسين عورتن ۽ ننڍڙن ٻارڙن جو به احترام نٿا ڪيون. جڏهن ته معاشرو ۽ اخلاقيات انهن ڳالهين جي خاص هدايت ڪن ٿا. دنيا جي ترقي ڪندڙ ملڪن تي نظر گهمائجي ٿي ته اتي مونکي ائين ٿيندي بلڪل به نٿو ملي. مون مختلف ڪتابن ۾ پڙھيو آهي ته انگليند، يورپ ۽ جپان ۾ هر ننڍي توڙي وڏي، ٻارڙن ۽ عورتن کي وڏي عزت، پيار، پنهنجائپ ۽ احترام سان ڏٺو وڃي ٿو.

 

گاڏي پنهنجي تيز رفتار ۾ ڪيترا ئي ننڍا وڏا ڳوٺ پٺتي ڇڏندي پنهنجي منزل طرف ڊڪي رهي هئي. جنهن دوران سهڻين جڳهن ۽ ڪٿي ڪٿي موجود خوبصورت وڻن جو نظارو به پئي ٿيو ۽ ذهن ۾ کوڙ سوچون پڻ جنم وٺي رهيون هيون. اڄ کان ٻه سئو سال پهرين جڏهن اهڙيون شهڪار موٽرون نه هونديون هيون ته هر جاندار ۽ بي جان شيءَ کي هڪ کان ٻي جڳھ تائين رسائڻ ۾ يقينن ڪلاڪن جا ڪلاڪ لڳي ويندا هئا ۽ ڪيتريون ئي مشڪلاتون درپيش اينديون هونديون. سچ ته هن جديد دؤر ۾ سائنس گهڻي ترقي ڪئي آهي. ڇاڪاڻ ته دير ئي نٿي ٿئي جو وڏي کان وڏو سفر به چنڌ ڪلاڪن ۾ طئي ڪري وڃي منزل کي رسجي ٿو. اوچتو اسان واري يار آفتاب دانهن ڪئي ته يار ڪو هوٽل ڏسو ته چانھ جو مزو وٺجي. مين روڊ ڀرسان موجود ڪنهن هوٽل تي گڏجي چانھ پيئڻ ۽ اڌ ڪلاڪ جو وقفو ڪرڻ بعد وري سفر جاري رکيوسين. تنهن وقت انڊس هاءِ صرف ون وي هوندو هيو جنهن ڪارڻ ڪيترا ئي حادثا روز جو معمول هوندا هئا. تنهنڪري ان روڊ تي نالو ئي خوني روڊ پئجي چڪو هيو ۽ ڊرائيورن کي انتهائيءَ احتياط سان گاڏيون هلائڻيون پونديون هيون. اسان به پنهنجي ڊرائيور کي آساني سان گاڏي هلائڻ جو مسلسل چئي رهياسين. ائين ڪندي گاڏي اچي سن شهر کي رسي جتان کان رني ڪوٽ اڃان ارڙھن ميل پري هيو. کاٻي طرف اندر روڊ وٺي وري گاڏي هلڻ شروع ڪيو. روڊ صحي تعمير ٿيل نه هيو تنهن جي ڪري خيال ڪرڻو پئي پيو. سنسان رستا جتي پري پري تائين ڪا به انساني جيوت نظر نه پئي آئي. صرف ڪٿي ڪٿي ڪو جانور پئي مليو ته ڪٿي وري گهاٽي جهنگ کي پري کان پئي ڏٺوسين. ائين ڏسندي ئي ڏسندي نيٺ اچي رني ڪوٽ تي پهتاسين ۽ ننڍپڻ کان هن تاريخي قلعي کي ڏسڻ جو جيڪو ارمان هيو سو گهڻي ڀاڳي پورو ٿيندي پئي مليو.

 

 

سنڌ تاريخ کان اڳ توڙي تاريخ کان پوءِ جي دؤرن جي قديم ھستين ۽ جوڙيل تاريخي قلعن ۾ نهايت شاهوڪار رهي آهي. ان قديم ورثي ۾ رني ڪوٽ واري قلعي جو پڻ شمار ٿئي ٿو. قديم سنڌو تاريخ، تمدن، تهذيب ۽ شاندار ماضي جو شاهد رني ڪوٽ وارو قلعو موجوده ضلعي ڄامشوري جي شهر سن کان پنجٽيھ ڪلوميٽرن جي مفاصلي تي کير ٿر جي جابلو سلسلي جي ٽڪرين تي پنهنجي منفرد، حيرت انگيز، پرسحر ۽ پنهنجي طلسماتي طرز تعمير جي صورت ۾ اڄ به پنهنجي صفِ هستي تي موجود آهي. قديم سنڌ جي تاريخي ورثي جي علامت ۽ سنڌ جي اهڃاڻ رني ڪوٽ قلعي جي تعمير تي نظر وجهجي ٿي ته قديم سنڌين جي فنِ تعمير ۾ مهرات ۽ ڪاريگري تي فخر ٿئي ٿو. ڇو ته رني ڪوٽ دنيا جي ڪنهن به عجوبي کان گهٽ ناهي. ٻٽيھن ڪلوميٽرن تي ورن وڪڙن تي تاريخي گمنامي جي ورچڙهيل ديوار سنڌ احساسن کان ويندي قديمي سنڌ جو سير ڪرائي ٿي. اسان دوست گهمندا گهمندا جڏهن جبل جي ٽڪري ساڻ موجود ورن وڪڙن واور نظارو دلفريب، دل لڀائيندڙ ۽ حيرت انگيز لڳي رهيو هيو گڏوگڏ اسان جي پنهنجي ڇھ هزار سال اڳ وارن قديم سنڌين جي ياد تازي پڻ ڪرائي رهيو هيو. ڪيترا نه عظيم هوندا اهي هٿ جن هن جي رٿا ڪئي هوندي جن هن کي تعمير ڪيو هوندو. هن ديوار کي ڪل چار درواز آهن جن مان اوڀر واري دروازي کي سن گيٽ چيو وڃي ٿو جنهن جي ٻنهي ڪنارن وٽ مورچا جوڙيل آهن ۽ جتان اسين داخل ٿيندي اڳت وڌي رهيا هئاسين. قلعي جي کاٻي پاسي گنبز جهڙو ڪمرو جڙيل هيو جنهن مان ثابت پئي ٿيو ته اهو اسلحي لاءِ استعمال ٿيندو هوندو. قلعي جي آخر تائين جڏهن پهتاسين ته عجيب ڪيفيتون هيون ۽ فطرت جا رنگ ئي نرالا هئا. جن منجهان لطف اندوز ٿيندي دلي تسڪين ملي رهي هئي. جنهن کانپوءِ آرام سان نانگ وانگر ور وڪڙ کائنيدڙ ديوار سنڌ تان هيٺ اچي رهيا هئاسين جتان هيٺ لهڻ ڪنهن خطري کان گهٽ ناهي هوندو. سياحن کي تمام گهڻو احتياط ڪرڻ لازمي هوندو آهي. جيئن ئي هيٺ پهتاسين ته دوستن جي گڏيل رٿابندي مطابق اسان کي ميري ڪوٽ ڏانهن به وڃڻو هيو. جيڪو پڻ پنهنجي جوڀن ۾ هڪ تاريخي حيثيت رکي ٿو. تاريخ جي ورقن مان ملي ٿو ته رني ڪوٽ مير ڪرم علي ٽالپر ۽ سندس ڀاءُ مير مراد علي 1812ع جي لڳ ڀڳ ٺهرايو هيو جنهن تي ان وقت جا 12,00,000 خرچ ٿيا هئا. قلعي جي ديوار ۾ موجود ڳڙڪيون ۽ شگاف جنگ دوران بچاءُ خاطر ڪتب آندا ويا آهن.

 

اسين ديوار سنڌ کان هيٺ لهي سن واري دروازي وٽ پھچي چڪا هئاسين. وقت به ڪيڏو نه بادشاھ آهي نه ڪڏهن ڪنهن جي ٻڌي ۽ نه ئي وري ڪڍي ڪنهن جي ڪاڻ بس پنهنجي رفتار سان هلندو رهي ٿو. جيئن ئي منهنجو ڌيان گهڙي طرف ويو ته گهڙي جي ٽڪ ٽڪ ٻڌائي رهي هئي ته منجهند جا ٽي ٿي چڪا آھن. پٿريلي زمين ۽ جابلو علائقو هئڻ ڪارڻ اسان کي هلڪي هلڪي گرمي محسوس ٿي رهي هئي. گاڏي ۾ ويٺاسين ته گاڏي ميري ڪوٽ طرف هلڻ شروع ڪيو. ميري ڪوٽ ويندڙ رستو تمام خراب ۽ انتھائيءَ سوھڙو ھجڻ ڪري ايندڙ جهاڪا اسان کي بک جو احساس ڏياري رهيا هئا. ائين لڳي رهيو هيو جيئن پيٽ ۾ ڪوئا پيا ڀڄن. اسين صبح سان ناشتو ته سٺو  ڪري آيا هئاسين ۽ ٻئي کاڌي جو بندوست به حيدرآباد کان ئي ٿيل هيو. پر جابلو پنڌ ڪرڻ لاءِ به سائين سگھ کپي. ميري ڪوٽ ڏانهن ايندي رستي ۾ هڪڙي پل ملي جنهن کي ڏسي ائين لڳي رهيو جو ان طرقياتي ڪم سالن کان رولڙي جو شڪار هجي جيڪا اڃان تائين جڙي راس ناهي ٿي جنهن ڪري سياحن کي ميري ڪوٽ طرف ايندي تمام گهڻي ڏکيائي کي منهن ڌيڻو پوي ٿو. نيٺ اسين به اچي ميري ڪوٽ وٽ پهتاسين. جتي هڪ طرف پري پري کان آيل سياحن جون لاريون، موٽرون ۽ ڪارون بيٺل نظر آيون. ٻئي طرف جيئن ئي پنهنجي گاڏي مان لهي اڳتي وڌياسين ته ڪيترن ئي ماڻھن جي رش پڻ نظر آئي. جيڪي سنڌ جي مختلف شهرن مان سنڌ جو هي تاريخي قلعو گهمڻ لاءِ پنهنجي خاندان سميت موجود هئا. ميري ڪوٽ جي وڏي دروازي کان گذرندي ان تي ٿيل مور ۽ گلن جي چٽسالي وارو ڪم ڏسي سنڌ جي آڳاٽي دؤر جي فنِ تعمير ۽ سونهن ويتر خوشگوار ڪرڻ لڳي. اڳتي هلندي جڏهن ان وڏي حال وٽ پهتاسين جنهن بابت لکيو وڃي ٿو ته ان وقت اهو حال ميرن ۽ ٽالپرن جي بيٺڪ هوندي هئي. حال جي کاٻي پاسي ٺهيل پاڻي جي وڏي کوھ تي نظر پئي جنهن مان اندازو ٿي ويو ته ان دؤر ۾ ان کوھ کي پيئڻ جي پاڻي لاءِ ئي استعمال ڪيو ويندو هوندو. جڏهن ويجهو وڃي ڏٺوسين ته کوھ پوري طرح سڪل هيو ۽ تري ۾ کوڙ گند ڪچرو پيل هئس.

 

ميري ڪوٽ قلعي اندر پهچندي ئي بک اسان جا اهڙا ته پاسا ورايا جو سڀ کان پهريون ڪم ماني کائڻ جو ڪيو. جنهن کانپوءِ قلعي کي گهميوسين. رستا اهڙي ته نادر نموني ٺهيل هيا جو گهمندي گهمندي اسين لطف اندوز ٿي رهيا هئاسين ۽ هلندي هلندي قلعي جي آخري ڇيڙي تائين وڃي رسياسين. جتان جي منظرن جي ته ڳالھ ئي وري ٻي هئي جڏهن هيٺ زمين تي نظر پئي وئي ته سرسبز ٻنيون ۽ ٻارا جيڪي قلعي جي کاٻي پاسي موجود هئا ڏسي دل باغ بهار پئي ٿي. ٻاهرين شهرن کان آيل سياح به مزو وٺي رهيا هئا. ائين پورو قلعو گهمندي گهمندي خبر ئي ڪا نه پئي تي سج اولھ طرف لڪندي پئي ويو. توڙي جو اسان کي ستين جي پڙ تي به وڃڻو هيو جيڪو ميري ڪوٽ کان تقريبن پندرنهن منٽن جي مفاصلي تي هيو. اونداھ ٿي چڪي هئي تنهن ڪري سانجهي محل اسان حيدرآباد ڏانهن ورڻ جي ڪئي. ٿڪل هجڻ ڪري گاڏي ۾ سڀني دوستن کي ننڍ اچي ورايو ۽ خبر ئي نه پئي جو رني ڪوٽ ياترا جي پڄاڻي ڪري رات جو دير سان اچي حيدرآباد پهتاسين.

Travelogue Shumaila Rind Tando Muhammad Khan

Proper subject line file name are must, 

Do not send with reply of some old email 

To be checked  

 Tando Muhammad Khan 

Travelogue Shumaila Rind 

Practical work carried under supervision of Sir Sohail Sangi

سفر نامو 

 شمائلا رند

 ايم اي پريويئس

رول نمبر 56

منهنجو سفرٽنڊو محمد خان کان  جهرڪ شهر جي طرف,

مون جڏهن جهرڪ شهر جي طرف سفر ڪيو ته اهو ڏينهن ڇنڇر جو هو  ۽ صبح جو  وقت 10:00وڳي اسان جهرڪ جي طرف وياسين  پهرين ته اسان پنهنجي مائٽن جي گهر وياسين ته انهن مونکي ٻڌايو ته

پاڪستان جي بانيءَ قائداعظم محمد علي جناح جو گهر به هتي آھي  ته مون قائد اعظم محمد علي جناح جي پراڻي گهر کي ڏسڻ جي خواهش ڪئي ۽ سندس هتي جي زندگي بابت ڄاڻ حاصل ڪرڻ چاهيم ته ڪزن سان گڏ نڪري پيس, جڏهن آئون اتي وئيس ته مونکي ان جو گهر  ڏيکاريو  ته تمام بهتر ٺھيل هو ۽  تمام گهڻو  سٺو لڳو   ۽ جڏهن مونکي  منهنجي ڪزن  ٻڌايو ته قائدا عظم محمد علي جناح  جو  جنم به جناح پونجا جي گهر ۾ هن ئي شهر ۾ 1876ع ۾ ٿيو هو، ان وقت جهرڪ شهر ڪراچي ضلعي ۾ شامل هو. پراڻن درسي ڪتابن موجب قائداعظم پرائمري تعليم جهرڪن ۾ ئي حاصل ڪئي هئي٠

ڪنهن کي  به اها خبر نه هئي ته قائداعظم هڪ ڏينهن ڪنهن ملڪ جو باني ٿيندو ,هن وڪالت جي اعلي تعليم انگلينڊ ۾ حاصل ڪئي واپس اچي وڪالت سان گڏ سياست ۾ حصو ورتس جنهن جي ذريعي  مسلم ليگ جوڙي  جيڪا انگريزن کي انهي ڳاله تي راضي ڪيو ته جتي مسلمانن جي اڪثريت آهي اتي الڳ ملڪ ٺاهيو وڃي اهو خواب علامه اقبال ڏٺو جنهن کي قائداعظم مڪمل ڪري مسلمانن جي لاء هل الڳ ملڪ پاڪستان ٺاهيو جتي اسان آزادي سان رهون ٿا ۽ عبادتون ڪيون ٿا ,اها جدوجهد انهي قائداعظم جي محنت جو ميوو آهي جيڪو هن ننڍي شهر ۾ جنم وٺي هڪ ملڪ انگريزن کان آزاد ڪرايو ,جتي اسان اڄ آزادي جي زندگي گذاريون ٿا ,هن شهر جي ڳاله ڪيون ته ا ڄ ڏينهن تائين جهرڪا ذات جا ماڻهو جهرڪ شهر جي اتر طرف ميل کن پنڌ تي ۽ ڪي درياء جي ٻيءَ ڀر ٻن ميلن جي مفاصلي تي رهن ٿا. انگريزن جي اوائلي دور ۾ جهرڪ شهر کي خاص اهميت ملي، هيءُ شهر انهيءَ وقت جهرڪ ڊويزن جي گاديءَ جو هنڌ هو، پر جيئن جيئن هن شهر مان هٿ ڪڍندا ويا، تيئن تيئن شهر جهرڪ کي به وساريندا ويا، ڊويزن مان گهٽائي کيس محالڪاري ڪيائون، جنهن جي آفيس هن وقت هاڻوڪي اسپتال جي ڀرسان اتر طرف هڪ دڙي ڀٽ جي صورت ۾ موجود آهي. ان بعد هي شهر تپي جي حيثيت ۾، تعلقي ڪوٽڙيءَ سان ملايو ويو. جهرڪ اڄ به هڪ تپو آهي. جهرڪ شهر هن وقت تعلقي ٺٽي ۾ آهي. 

ان کان پو۽ اسان ڪينجهر وياسين اتي جي باري ۾ مونکي ٻڌايو  ويو ته ھتي زياده ماڻھو گرمي جي موسم ۾ ايندا آهن  پر آئون ته سياري جي موسم  ۾ ويس ته اتي ماڻهون ته نه هئا پر مونکي سٺو لڳو اتي وڃڻ سان مونکي ڪجه معلومات ملي ته هتي نوري ڄام تماچي جي هڪ درگاه آهي ان جي باري ۾ ٻڌايو ته 

روايتن موجب ڄام تماچي فراغت واري وقت ۾ شيل شڪار به ڪندو هو. اهڙي ئي هڪ موقعي تي هن ڪينجهر ڍنڍ تي نوري مهاڻي ڏٺي، اُن جي حسن تي موهت ٿيو، پوءِ اُن سان شادي ڪيائين.  ان وقت مونکي سنڌ جي مشھور شاعر جي هڪ شاعري ياد آئي جيڪا آئون پيش ڪريان ٿي

شاهه عبداللطيف ڀٽائيءَ چيو 

ٿِئا تماچي ڄامِ سين، مهاڻا محروم،

ننڍِي وڏِي گندريءَ، مٿي ماڙِي ڌومَ،

جي ڪينجهر، جي روم، سي سڀ اِنعامي ٿِئا.

ڪينجهر ڍنڍ جي ڀرسان ڄام تماچيءَ جي ماڙيءَ جا آثار موجود آهن. ڄام تماچي صلح پسند ۽ عوام دوست حاڪم هو. هن ڪينجهر جي مهاڻن کي وڏا انعام اڪرام ڏنا ۽ مٿانئن محصول معاف ڪيو. 1392ع ۾ آزاد ۽ خوشحال سنڌ واري دور ۾ وفات ڪئي. بعد ۾ سندس پٽ ڄام صلاح الدين سنڌ جو نئون سلطان بڻيو.

مونکي تمام گهڻي معلومات ملي ۽ سٺيون جاڳايون ڏسڻ جو موقعو مليو ۽  بھتر لڳو مونکي جهرڪ  وڃي  ۽ ان کان پو۽ آئون پنهنجي شهر ٽنڊو محمد خان شام جو واپس موٽي آيس۔

Travelogue Noor Jahan

 To be checked 

wrong subject line, wrong file name, this will create mess. Writer;s name is missing in the text file. 

This practice can result into no entry of your name in the list.

Do not insert photo in the text file.  

Do not send from some others email

سفر نامو ٿر جو

Noor Jahan

Mmc2k20 roll number 38

هيئن ٿر جو ڳالهه ٻڌائينداهئاسي ٿرگهمڻ جي لحاظ کان تمام  سٺو هوندو ، اهو به جڏهن برسات جي موسم ۾ ڇو ته جڏهن برسات وسندي آهي ته ٿر سڄو سائو ٿيندو آهي ٿر جون ڀٽون ۽ وڻ ساوا ٿيندا آهن. اسان کي ٿر گهمڻ جو به شوق هيو پرحالات جي ڪري هرسال ٿر گهمڻ لاءِ دل ڏاڍي چوندي هئي آخر ڪار 17 آگسٽ سال 2019ع ۾ بابا خواهش ڏيکاري ته هلو ٿر گهمي اچون، بابا کي ٿر ۾ ٻن دوستن جي طرفان دعوت هر سال ملندي هئي، هن سال بابا اسان کي تيار ڪيو، اسان پنهنجي گاڏي ۾ چڙهي صبح جو سويري ڳوٺ کان روانه ٿياسين اتان حيدرآباد آياسين اتي هڪ هوٽل تي گاڏي روڪي سين، اتي چانهه پيتي سين، اتان نڪتاسين حيدرآباد کان ميرپور روڊ تي گاڏي چڙهي اتان اسان ٽنڊوڄام ڪراسي ڪيوسين، اتان اڳتي ٽنڊوالهيار ڪراس ڪيوسين، اتان پوءِ ميرپور باءِ پاس وٺي ٿر واري روڊ تي چڙهياسين، اڳتي ڪافي سفر ڪيوسين، اسان بابا کي چيو ته ڪٿي بريڪ لڳا ته ڪجهه وقت ريسٽ ڪريون هڪ هوٽل تي پهتاسين اتي گاڏي مان لٿاسين اتي اسان چانهه پيتي سين، اسان گهر کان پهريون دفعو نڪتاسين اسان پاڻ ۾ چار هئاسين، هڪ آئون، منهنجي ننڍي ڀيڻ ۽ هڪ منهنجو ڀاءُ ۽ بابا، بابا اسان کي سجھي رستي ۾ هر شهر ۽ اسٽاپ جي گائيڊنگ ڏيندو رهندو آهي، اتان ڪجهه ٽائيم ريسٽ ڪري نڪتاسين، اتان سڌو وياسين اهو قلعو نئون ڪوٽ شهر جي ڀرسان اوڀر طرف آهي، اسان گاڏي پارڪ ڪئي پوءِ اسان سڀئي قلعي جي اندر گهمڻ وياسين، قلعو ڏاڍو وٺندڙ هيو، قلعي ۾ اندر چوطرف کان باريڪون ٺهيل هيون ۽ مورچا ٺهيل هيا، قلعي تي مٿي چڙهڻ لاءِ ڏاڪٽيون ٺهيل هيون، انهن ڏاڪڻين تي چڙهي مٿي واسين انهيءَ ڏينهن گرمي زياده هئي، ڇاڪاڻ جو موسم برساتي هئي، گهُٽ ۽ هبس زياده هئي، هوا جو نالو ئي نه هجي، اهو ٽائم هيو ڏنهن جو 2 وڳي جو، قلعي ۾ ميرن جي دور جي حساب سان اندر ڪمرا ٺهيل هئا ۽ قيدين جي قيد خانه انهن سزا لاءِ ڦاسي گهاٽ ٺهيل هو، قلعي جي ايراضي وڏي هئي، قلعي جي مٿان چوطرف کان مورچا ٺهيل هئا ۽ پراڻيو طوفون به رکيل هيون، اتان گهمڻ کانپوءِ اسان اتان نڪتا اڳتي روانه ٿياسين، اڳتي بابا جو هڪ دوست سان فون تي رابطو هيو، اهو اڳيان هڪ ننڍو اسٽاپ هو، اتي اهو دوست بابا جو بيٺل هيو، انهيءَ سان بابا مليو هيو، اسان کي پنهنجي ڳوٺ وٺي ويو، شام جي ٽآئيم اسين اتي پهتاسين، هلڪي هلڪي برسات بگه شروع ٿي وئي، ٿر وارن جا گهر اڪثر ڪري گول چونرا ٺهيل هوندا آهن، هاڻي ته ڪجهه پڪيون جايون به ٺهيل هيون، اسان کي گهر وٺي ويا ۽ بابا ۽ ادا کي انهن جي اوطاق ٺهيل هئي، پڪي ٺهيل هئي، سج لهي ويو، رات اتي ترسياسين، واري واريون وڏيون ڀتيون ۽ زميون سڀ سائو نظارو پئي ڏيکارين پيون.

بابا جا دوست اهي ذات نوهيڙيا هئا، انهن جو ڳوٺ وڏو هيو، انهن کي روڊ بجلي گورنمينٽ جو پرائمري اسڪول به هيو، ساري رات هلڪي هلڪي بارش پئي وسي، ٿر جا ماڻهو ڏاڍا مهمان نواز آهن، ٿر ۾ ايتري آبادي به ڪونهي بس برسات جي وسڪاري جي ڪري زمينون آباد ٿينديون آهن، باقي غربت ٿر ۾ تمام گهڻي آهي، انهيءَ جي باوجود ٿري ماڻهو دل جا سخي آهن ۽ مرد توڙي عورتون تمام خوش اخلاق آهن، اسان صبح جو وري اڳتي وڃڻ جي تياري ڪئي سين، اتان صبح اسان اڳتي روانا ٿاسين اڳتي وري بابا جو ٻيو دوست هيو، اهو غير مسلم ذات جو ڀيل هيو، اهي ڀيل اسان جي علائقي ۾ هر سان ڪڻڪ جي مند ۾ ڪڻڪ جي ڪٽائي ڪرڻ لاءِ ايندا آهن، اهي پنهنجي سجھي فيميلي سان هتي اچي ڪڻڪ ان کانپءِ ٻي مزدوري ڪندا آهن، جڏهن ڪم ختم ٿيندو آهي پوءِ واپس هليا ويندا آهن، اهيو هيو مٺي شهر جنهن ۾ ان سان رابطو ٿيو، اتي مٺي شهر ۾ مليو، انهيءَ بابا کي چيو هلو ڳوٺ مگر بابا ان کي چيو ته اسان اجھ توڏانهن ڪونه ٿا هلون، جڏهن ننگر پارڪر ڪارونجهر گهمڻ لاءِ وڃون ٿا، انهيءَ چيو ته ٺيڪ آهي، واپسي ۾ ضرور رابطو رکجو، اسان اتان روانا ٿياسين، مٺي جي شهر مان اندر کان بابا هليو، هلڪي هلڪي وري بارش شروع ٿي وئي، گاڏي پنهنجي رفتار سان هلندي رهي، اسلام ڪوٽ جو شهر آيو شهر کان ٻاهران باءِ پاس کان پهرياسين ڏاڍو سهڻو ۽ وڻندڙ نظارو هيو، وڏيون وڏيون واري جون ڀٽون هيون، وڻ ساوا ڪٿي ٻنيون هيون، انهن ۾ گوار، ٻاجهري، چونئرا، هنداڻا، گدرا ۽ ٿر جا وڏا چڀڙ، اڪثر ڪري روڊ تي ماڻهن کمڀيون، مليرو سرنهن جو ساڳ رکي ويٺا ها، انهن جي ماڻهن خريداري به پئي ڪئي، اسان اڳتي هلي هڪ هوٽل وٽ گاڏي روڪي سرن اهيو هوٽل ڪنٽيفرن ۾ ٺهيل هيو، چار کان پنج ڪنٽينر رهيل هيا هر ڪنٽينر ۾ ڊائننگ ٽيبلون ۽ ڪرسيون هيون ۽ وي آءِ پي طرح سان هيون، صاف سٿرو هوٽل هيو، اندر ڪالين شيشي جون ٽيبلون وڏيون ڪرسيون ۽ هيون اتي اسان ماني کاڏي سين ان کانپوءِ اسان اٿان روانا ٿياسين، ننگر پارڪر ڏانهن اسان ننگر پارڪر  ۾ پهچائڻ کان پهريان وياسينماروي جي کوهه تي اتي گهمياسين ان کانپوءِ پراڻي زماني هڪ وڏو مندر ٺهيل هو،ان جي سامهون ميدان هيو اتي اڪثر هندو گهڻا هيا، مسلمان گهٽ هيا، هي به هڪ پڪنڪ پوائنٽ هئي، اتان اسين وري اڳتي ننگر پارڪر جيڪو شهر اندر يا بارڊر سان لڳي ٿو واسين، انهي سجھي رستي ۾ ڪٿي برسات گهڻي وسي ڪٿي ڪونه وسي، ڪتي گهٽ وسي، آخرڪار اسان شام جو ننگر پارڪر پهتاسين، سڀ کان پهريان ميوزيم ۾ گهمڻ وياسي، ان کانپوءِ اسان ڪارونجهر جبل وياسي، شام جو وقت هيو، گاڏي پارڪ ڪئي سين، هلڪي هلڪي گرمي به هئي، اسان پيئڻ لاءِ پاڻي جون ننڍيون بوتلون ورتيونسين، پوءِ اسان اڳتي وڏياسين، بابا ٿورو اڳتي هليو، وڏن پٿرن جو ميدان هيو، تان هڪ ندي ٺهيل ان جي مٿان پل ٺهيل ڪراس لاءِ ماڻهو ڪارونجهر ڏانهن ويندا هيا، انهي ميدان وٽ ويهي رهيو، اسان ڀاءُ سان گڏعي ٻئي ڀيڻون ڪارونجهر ڏانهن چاڙهين تي چڙهندا وياسين، چوٽي تي چڙهڻ لاءِ اسان 4 دفعا ريسٽ ڪيوسين، چڙهڻ ۾ تمام ڏکيو هيو، وڏي عمر جي ماڻهن لاءِ نقصان ڪار ثابت ٿئي ٿو، آخر اسان چوٽي تي چڙهياسين اتي هڪ ميدان ٿورو هيو، اتي ٻه جهنڊا هيا، هڪ جهنڊ لڳل هيو رات پئجي رهي هئي، ٽي اسين به ٽي ٻيا ماڻهو هيا باقي سج لهڻ جي ڪري ڪافي ماڻهو اڌ رستي مان واپس ٿيا، اسان کي موبائل جي روشني جو سهارو وٺڻو پيو، اهي چاڙهيون چڙهڻ به تمام ڏکيون پر لهڻ به ۾ ڏکيون، خير الله سائين ياد ڪري لهڻ شروع ڪيوسين، آهستي آهستي اچي هيٺ پهتاسين، اتي رات جا 8 ٿي ويا جبل تي چڙهڻ ۽ واپس اچڻ ۾ ٻه ڪلاڪ جو ٽائيم لڳو، بابا اسان جي انتظار ۾ هيٺ هڪ وڏي پٿر تي ويٺو هيو، اسان واپس آياسين هلڪي بارش به شروع ٿي چڪي هئي، بابا چيو ته هلو هلي ڪٿي رات رهڻ جو بندوبست ڪريون، باقي نظارو صبح جو گهمبو، اتان گاڏي ۾ چڙهاسين شهر ۾ آياسين، اسان کي ڪابه موزون فيملي واري هوٽل نه ملي ڇو جو گهڻي رش جي ڪري سڀ ريسٽ هائوس ۽ هڳوٽلون ۽ جايون بڪ هيو، هڪ ڪلاڪ جي ڳولا کانپوءِ اهيو سوچيو ويو هاڻ واپسي جو رخ ڪجي، رات جو ٽي وڳي اسان اتان روانا ٿياسين، ڪافي سفر کانپوءِ هڪ رينجرز وارن جي چيڪ پوسٽ کان ڪراس ڪيوسين، اڳتي ٿوري پنڌ تي برسات شروع ٿي وئي، ايتري وڏي برسات زندگي ۾ اسان ڪونه ڏٺي، پر بابا به چيو ته اسان پنهنجي حياتي ۾ ايڏي وڏي برسات ناهي ڏٺي، تقريبن 40 ڪلوميٽرن جي فاصلي تائين اهيا برسات هئي روڊ جي ڪابه خبر نه پئي، ايڏو پاڻي هيو جو گاڏي جي ونڊ اسڪرين جا وائيپر هليا پئي، الله سائين کي ياد ڪندي دعائون گهريون، آهستي آهستي اچي رهيا هئاسين، ڪافي ساريون گاڏيون برسات ۾ رستي ۾ بيٺل ڏٺيون سين، جنهن اڪثر ڪري ليڊر هئي اهي ويچارا پريشان هئا برسات ۾ گاڏيون بند ٿي ويون، رات جو ٽاِم سنسان علائقو شهر به پري ڪو اسٽاپ به نه هجي، بهرحال اسان رات جو اسلام ڪوٽ جي ويجهو ٿياسين ته برسات به رڪجي وئي، اسان سڌو اچي مٺي شهر ۾ پهتاسين، رات جي ماني 11 وڳي هڪ هوٽل تي کاڌي سين اتي رهائش جو بندوبست هڪ ريسٽ هائوس ۾ ٿيو، ٻه مرا ورتائين گيسٽ هائسو صاف سٿرو هيو، بيڊ به صاف سٿرا هيا، اي سي به هئي گرمي رات جو گهڻي هئي، رات اٿي گذري سين صبه جو اتان 10 وڳي ناشتو ڪري نڪتاسين مٺي واري ڀٽ تي وياسين اتي گهمياسين پارڪ به ڏٺوسين، انهي ڀٽ تان مٺي شهر سڄي جو نظارو ڪيوسين، اتان کانپوءِ اسين بابا جي دوست وٽ جيڪو گذريل ڏينهن اسان سان مليو هو انهي جي ڳوٺ پاڻ غيرمسلم هيا، مگر اسان جي لاءِ مسلمان کان ماني جو بندوبست ڪرايو، اسان کي اهيو ڀيل پنهنجي گهر وٺي ويو، انهن جا گهر گول چوئنرا ٺحيل هئا ٿلهي تي هڪ نم جو وڏو وٽ هيو، انهي نم جي هيٺان چار پنج کٽون رکيل هيون، انهن مٿان نوان بسترا وڇايل هئا، انهن جي عورتن ته اسان کي سجھي ڳوٺ جي ٻاهران واري جي وڏين ڀٽن تي زمين ۾ گهمايو، تمام گهڻي خدمت ڪئي، انهن مسلمانن وٽان جيڪا ماني تيار ڪرائي اها اسان مسلمان جي گهر وڃ اکڌي سون، تمام سادا مهمان نواز آهن، ٿر جا ماڻهو انهن جو 4 وڳي اسان اتان موڪلاڻي ڪئي، جنهن ڏينهن واپسي ڪئي سين اها تاريخ هئي 19-8-21 جئين ته اتي جي ماڻهن اسان کي ڪافي سارا گفٽ به ڏنا، اتان جون گمڀيون به تمام سٺيون هيون، اسان انهي ڏينهن رات جو 8 وڳي واپس اچي ڳوٺ پهتاسين، ٿر جو سفر به زندگي جو پهريون سفر هيو، تمام گهڻو مزو آهي، زندگي ساٿ ڏنو ته وري ڪڏهن ر جو سفر به ڪبو، ڪجهه نيون شيون به سفر نامي ۾ شيئر ڪبيون.

 

 

Travelogue by Farheen Ujjan Tomb of Seven Sisters

 Travelogue by Farheen Ujjan

M.A Previous  -  2k20/MMC/66 

Practical work carried under supervision of Sir Sohail Sangi

       A visit to the tomb of seven sisters

''Travel and change of place impart new vigour to the mind.''

Life is a journey and it is true that the way we travel and take this journey makes a difference in our lives. Life is full of adventures and a series of entertainment and we should enjoy it.

I was spending my holidays at home and was getting bored suddenly I got an idea to go for visit and explore some new things then I thought I should choose any historical place for visit so I just searched historical landmarks in Sindh on google and the first place that appeared in front of my eyes on the screen of my mobile phone was ''The tomb of seven sisters'' after watching that my curiosity increased and thoughts were roaming in my mind that what is the history behind it so I thought I must visit that place and know the history behind it.

So, I decided to go for a visit to the tombs of the seven sisters.

Waking up early on a Sunday is no easy feat, but the curiosity was enough to charge me up for the day.

So, the very next day I got ready and departed from home.

The tomb of the seven sisters is located in Sukkur and the distance between Sukkur and Shikarpur is only 32km.

While travelling from Shikarpur to Sukkur I started to go through the history of the place that I must have knowledge about the place where I am going.

The history I went through is as follows:

Sateen Jo Aastan or thaan is another name of the tomb of the seven sisters in Sindhi and it is located on the left bank of the Indus river near Rohri Sindh Pakistan.

There are many stories and myths regarding Sateen jo Aastan, Sati is a Hindu word means a widow who burns herself or along with her husband’s dead body by others.

Seven sisters used to live in a big house in Rohri on the bank of the river Indus.

Those seven sisters always observed parda from the beginning of their life.

A king (Raja) of that time came to know about the beauty of those seven sisters and ordered his people to bring them in front of him at any cost.

After hearing such news those seven sisters became frightened and prayed to Almighty Allah that we have protected ourselves from the eyes of any male, Oh Almighty keep us protected from the Raja we don't want to be in hands of that cruel Raja.

Suddenly the earth or that piece of the land turned down and those seven unmarried sisters died or rather disappeared. No one knows how the earth turned downward and all of a sudden those seven sisters disappeared when the people sent by Raja reached there they were astonished to see there was no house neither the seven sisters were present.

The tomb of the seven sisters was built by Mir Abu-al-Qasim in (961 A.H).

As I concluded the history I reached there and as I got out of the car I felt overwhelmed with all the history and it seemed to radiate.

As I walked and moved to the Astaan so on one turn I saw the Quranic verses were written on their tombs and the material was used similar to the material used in Makli Hill Graveyard, blue colour marble used in a tomb which is considered as the symbol of Sindhi culture.

On the other side of the graves there are coloured rooms which were the residence of seven sisters and now are being closed.

Then I walked into the cave where the graves of the seven sisters lie where neither men nor camera is allowed, only women can visit the graves and pray there to their heart’s content, as I moved into the cave, it was narrow and bats were slept on the roof of the cave, somehow with fear from bats I managed to reach to the graves where other women were present and were praying, I recited the verses of the holy Quran and came outside of the cave.

A small and beautiful mosque on the upper side and the western section was lavishly decorated with greenish blue tile work.

The area of the place is not too large in size, and there are rooms for the visitors to sit or relax on the main floor, the Indus River has made it so beautiful and peaceful. Visitors feel comfortable and can see the beautiful look of lance down bridge of Sukkur from the first floor and can see the blind dolphins in the Indus river.

There are the small hills that raises from the bank to the south and the name of Than Qasim Shah is given to the hill. However, it is best known as the hill of the seven virgins and there is the building on the south side of the hill is called Satbhain, which is made up of a series of shallow chambers connected to the outside with coloured tiles. These cells are said to have been occupied by the seven Sisters.

There are others graves located on the top of the cave including the governor of Sukkur, Bakhar Mir Abul Qasim Namkeen and around 25 stairs lead to the top of the cave. According to the caretaker, the other graves belong to family members of the governor and other Syeds.

This is a precious place with a great historical background, I enjoyed a lot and got to know about the history behind this historical landmark but got tired too, as sun sets, I returned to home and what I observed is that it needs to repair, its infrastructure is damaged due to floor water some of its areas are breaking. 

The government should look after these things because these places that reflect our culture, our religious and historical stories that happened in the past. And it is also our job to protect these areas from damage.